ટેક અ બ્રેક!

ટેક અ બ્રેક ....

આ વાક્યનો અર્થ ઘણો ચિંતનનો છે. આજનાં જીવનમાં જે પ્રમાણે માણસ દોડી રહ્યો છે એના માટે આ શબ્દનો અર્થ સમજવો બહુ મહત્વનો છે. ટેક અ બ્રેક એટલે થોડા દિવસો માટે કે કલાકો માટે આરામ કરવો એવો નથી. આ શબ્દના ગર્ભમાં એક અગત્યનો સંદેશ છુપાયેલો છે.

વિસ્તારથી વાત કરીએ તો. પોતાના ભુતકાળમાં ડોકીયું કરીને ફરીથી જોવાનું છે..તમે જે ધારેલું હતું એ પ્રમાણે કાંઇ થયું છે? જવાબ ગમે તે હોય પણ આટલા વર્ષોમાં મેળવેલ અનુભવને થોડું ખાતર, થોડું પાણી તેમજ સમજણ નો તડકો આપવા માટેનો સમય ....

એ જ ટેક અ બ્રેક!

અર્ધો કલાક પલાઠી મારીને કોઇને સાથે વાતચીત કર્યા વગર ?.તમને શાંત બેસતા ફાવે ?

મોબાઇલ નામનું રમકડુ આસપાસ પણ ના હોવુ જોઇએ. કરી શકશો? એનો તમારો જવાબ સો ટકા ન ફાવે એવોજ હોવાનો. કારણ કે આપણે આજના વ્યસ્ત જીવનમાં પોતાની સાથે વાત કરવાની ભુલી ગયા છીએ. તમારા મનમાં વિચાર આવ્યો હશે કે પોતાની સાથે વાત કરવાની એ કઇ રીતે?

આપણે કેવી રીતે જીવી રહ્યા છીએ એનો ખ્યાલ કોઇને પણ નથી. આપણને આટલો સરસ માનવી જન્મ મળ્યો છે. ભુતકાળમાં કેટલીય ઘટનાઓ આપણા ધાર્યા એ પ્રમાણે થઇ નથી છતા પણ રોજ એકજ વાત કરીને સવાર થાય છે. આજે તો હું આ કરવાનોજ....પણ થાય છે? આપણે ભુલી જઇએ છે કે વાસ્તવિક તો આપણને જે આશીર્વાદ માતાપિતા પાસેથી મળ્યા છે. કુટુંબના મોટા લોકો પાસેથી મળ્યા છે તેનું મહત્વ સમજવા અને આપણે જે આશિર્વાદ મળ્યા છે તેનો આભાર માનવા માટે પણ આપણી પાસે સમય નથી રહ્યો. અને પછી આપણનાં જીવનમાં જે કાંઇ ખરાબ વાતો થતી હોય એના દોષનો ટોપલો નિયતી ઉપર કયાં તો ભગવાન ઉપર ફોડવાનો. બસ્ અને ચુપચાપ દિવસો પસાર કરતા રહેવાનું.

આપણું જીવન ખરેખર કેટલું આપણું હોય છે? આપણા જીવનમાં ઘણાબધા લોકો બંધાયેલા હોય છે. એમનું જીવન પણ આપણને સ્પર્શતું હોય છે. પોતાનાં વ્યક્તિનાં જીવનમાં જે કાંઇ બને છે એનો સીધો અનુભવ આપણે કરતા હોય છે. બીજા વ્યક્તિની સફળતા આપણને એના કરતાં પણ વધારે ખુશી આપી જાય છે તેમજ વેદનામાં પણ એવું જ હોય છે. પોતાની વ્યક્તિ ઉદાસ હોય તો આપણે પણ ઉદાસ થઇ જતા હોય છે. આ સાયકોલોજી છે. કારણ આપણા જીવનમાં એમનું અસ્તિત્વ બહુ મહત્વનું હોય છે. એક વિચાર કરી જુઓ આપણે પોતાના લોકોને ખુશ રાખવા માટે કંઇ પણ કરી છૂટતા હોઇએ છીએ. એમની ખુશીમાં પોતાની ખુશી માની લઇએ છે. એમના ચહેરા પરનો આનંદ જ આપણામાટે સર્વસ્વ હોય છે. કેમ ? કારણ આપણા દરેકની લાઇફમાં એવા લોકો હોય છે, જે આપણા માટે સર્વસ્વ હોય છે. એવા ઘણા હોય છે. પણ કોઇકનાં વગર ખાલીપો જ લાગવાનો હોય છે. એ પ્રિય વ્યક્તિ આપણી આસપાસ ન હોય તો શું થતું હશે. એ આપણે બધાએ ક્યારેક ને કયારેક તો અનુભવ્યું હોય છે, કે પોતાની વ્યક્તિ ન હોય ત્યારે બધા હોય તો પણ સન્નાટો લાગે, એકલતામાં આપણે નથી જીવી શકતાં; કોઇ તો હોય છે જે આપણને આપણા જીવનથી પણ વધુ ગમતું હોય છે. આપણે કહીએ છીએ કે, એ તો મારો જીવ છે. એ ન હોય ત્યારે જીવ મૂંઝાઇ જાય છે.

જીવન સુખ-દુ:ખની ઘટમાળ છે અને અનેક અનિશ્ર્ચિતતાઓનો સરવાળો કહી શકાય. આપણે એક ભુલી જીઇએ છીએ કે આપણને માનવ યોની માં જન્મ મળ્યો છે. એટલે આપણે જે ધારીએ એ પ્રમાણે બધી ઘટના થવાની નથી એ પણ આપણે જાણીએ છીએ જતાં પણ જ્યારે કોઇ આફત આવે ત્યારે એ સ્વીકારી જ નથી શકતા કે મારી સાથે આવું કાંઇ બની શકે ! કોઇ સ્વજન મૃત્યુ પામે, કોઇને ધંધામાં નુકસાન થાય, કોઇને સંબંધમાં તિરાડ પડી જાય..મેં તો દિલથી સંબંધ ૧૦૦% નિભાવ્યો હતો છતાં પણ મારી સાથે વિશ્ર્વાસઘાત કેવી રીતે થયો? મનમાં ઊઠતા આ પ્રશ્ર્નો આપણને વાસ્તવિક પરિસ્થિતિને સ્વીકારવા તૈયાર થવા દેતા નથી. મનને સમજાવું અઘ‚ં હોય છે. માન્ય છે છતાં પણ એને મનાવવા પડે કારણ કે આપણને આગળ જીવવું છે. કોઇનાં જવાથી આપણું જીવન ખતમ નથી થઇ જતું. ધધાંમાં નુકસાન થાય પાછા ઉભા થવું પડે, કારણ કે જીવવું છે. તેમજ સંબંધમાં તિરાડ પડી, સંબંધો રહ્યા નહી એટલે ઠીક છે એ સંબંધોનો ઋણાનુંબધ ત્યા સુધીજ હશે એવું ધારીને આગળનાં જીવનમાં પ્રવેશ કરવો જ‚રી છે; અથવા સંબંધો સુધારવાના પ્રયત્નો કરવો, પણ પ્રયત્નો ફળશે કે નહી એ તો બે સંબંધો ઉપર નિર્ભર હોય છે. સંબંધોની અને જીવનની જેમ નફા-નુકસાનની પણ એકસ્પાયરી ડેટ હોઇ શકે છે આ વાત મનને કહેવી પડે.

સુખનો રસ્તો પોતેજ શોધવાનો હોય છે. એના માટે તમને શ‚આત કરવી પડશે. દુ:ખને બીજાની સાથે શેઅર કરતા શીખવું પડશે. એનાથી મન હળવું બનશે અને દુ:ખમાથી બહાર આવવાનો રસ્તો મળી શકશે. પોતાના ભાવનાઓને ઓળખો અને જેની સાથે વાતચીત કરવાથી મન પ્રસન્ન થતું હોય એની સાથે ભાવનાઓ પણ શેઅર કરો. સંગીતમાં ઘણી તાકત છે. સંગીત સાંભળવાની ટેવ પાડી દો. પોતાનો કોઇ મનગમતું કાર્ય કરો. વાચો, લેખન કરો, કાંઇક તો કરવું પડશે કારણ મનને આ ટૉનિક બહુ અગત્યનું હોય છે. અને એક વાત બહુ અગત્યની છે, કોઇ પણ સ્થિતીનું સોલ્યુશન તરત નથી આવતું એટલે એને સમય આપો. પોતાનાં અંતરમનને સ્થિતીનું મુલ્યાંકન કરવા દો. જે સ્થિતી ઉભી થઇ છે એનું સોલ્યુશન બ્રહ્માંડની કોઇ શક્તિમાં તો હશેજ એ શક્તિ સુધી આપણને પહોંચવાનું છે. આપણા મનને એટલું કઠણ બનાવવું પડશે કે એ શક્તિ તમારા તરફ આકર્ષિત થશે ને થશેજ....એ શક્તિ ક્યાં છે એ આપણને ખબર નથી. પણ આપણને જીવતા રહેવુ છે. જીવતા કોઇ શીખવાડી ન શકે, એ તો આપણે પોતે જ શીખવું પડશે. દુ:ખની સીમા રેખા ઉપરવાળાએ બધાની રાખેલી હોય છે. એ પૂરી થતા તમે શાંતિનો અનુભવ કરી શકો તો તમે સુખી થઇ શકશો. તમે તમારા અસ્તિત્ત્વને અનુભવી શકો તો તમે સુખી છો.

ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ તો ભગવાન હતાં. એ તો તમે પણ જાણો છ ો કે ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ ને પણ દુ:ખ ભોગવવું પડ્યુ હશે જ કારણ કે, એ ભગવાન હોવા છતાં પણ મનુષ્યઅવતારે જન્મેલા. ઇશ્ર્વરને પણ દેહધર્મ પાળવો પડે છે. જન્મ લઇને પૃથ્વીઉપર આવ્યા ત્યારથી બધુ સુનિશ્ર્ચિત હતું. એ એમને પણ ખબર હતી. પણ ભગવાને પોતાનો માનવ ધર્મ પાળ્યો, પાળવો પડ્યો હતો. આપણે તો માત્ર ને માત્ર મામુલી માનવ છીએ. વિચાર કરો કે જે ભગવાન છે, દ્વારકાધીશ છે, જે કુરુક્ષેત્રના યુદ્ધના મેદાનમાં અર્જુનનો સારથી બનીને ઉભા રહ્યા. પોતાનાં ભાઇઓ સાથે યુદ્ધ કેવી રીતે કરવાનું આ વિચારમાં પડેલા અર્જુનને ભગવત ગીતાનો ઉપદેશ આપ્યો. પૃથ્વી ઉપરના ભારતનાં સૌ પ્રથમ મોટિવેશનલ સ્પીકર કહી શકાય. ગીતા દ્વારા અર્જુનને માધ્યમ બનાવી આપણને સૌને જિંદગી જીવવાની જડ્ડીબૂટ્ટી પ્રદાન કરી છે. કૌરવો પાંડવો વચ્ચે ભલે યુદ્ધ થયું હોય પણ યુદ્ધનો દિગ્દર્શક તો સ્વયં કૃષ્ણભગવાન હતા. સત્ય જીતવાનું છે અને અસત્ય હારવાનું છે એ ભવિષ્યને કહેવાનું હતું. કૃષ્ણ ભગવાન મુક્ત હતા, વિશાલ હતા, અથાંગ હતા સર્વવ્યાપી હતા.....છતાં ગાંધારીના શાપથી એ મુક્ત નહોતા. ગાંધારીની પીડા એ સમજતાં હતાં પણ આ નિશ્ચિત હતું. આપણાજ સ્વજનોના ભયાનક નરસંહારના સાક્ષી તરીકે એ નિમિત્ત માત્ર હતા. એ પણ એ જાણતા હતા. રાધા સાથેનું પ્રેમ અને વિરહ એ પણ જાણતા હતા. તો પણ આપણને પ્રેમ ની પરિભાષા શિખવાડી ગયા. એ બન્ને એક જ વર્તુળમાં જીવતા રહ્યા, એકબીજાને સમર્પિત રહ્યા પણ જે દિવસે એકબીજાના ઋણાનુંબધના વર્તુળો પુરા થયા ત્યારે વિખુટા પડ્યા હતા. પણ જગતને પ્રેમની ચેતના આપીને ગયા.

મનુષ્યાવતારે જન્મેલા ભગવાનને દેહધર્મ તો પાળવો પડે...દેહની સાથે સંકાળાયેલી લાગણીઓ, પ્રેમ, મોહ, માયા અને સંબંધનો ચક્રવ્યુહ માંથી ભગવાનને પણ જવું પડ્યું.

વિજયાદશમીના પવિત્ર દિવસે ફક્ત રાવણનાં પુતળાનું દહન કરવાનું નથી. એ પ્રથા છે. સાચું કારણ તો રાવણનો જે અહંકાર આજે પણ આપણામાં વસી રહ્યો છે. એ અહંકાર નું દહન કરવાનું છે. લોભ, ઇર્ષા, તેમજ આપણામાં વસી રહેલા અનેક નકારાત્મતાનો ભય નું પણ દહન કરવું પડશે. કારણ એક વાત ચોક્કસ યાદ રાખવી પડશે, આપણા જીવનની કોઇ નિશ્ર્ચિત સમયમર્યાદા નથી. જે વિધીલિખીત છે આપણને કાંઇ ખબર નથી. એટલે જે સમય મળ્યો છે એને સકારાત્મકતાથી જીવવાનો પ્રયત્નશીલ તો રહેવું પડશે. ક્યારેયપણ જીવનમાં અંસતોષ વધે ત્યારે પોતાના મનને કહવું પડશે. ટેક અ બ્રેક....

કશું જ નિશ્ર્ચિત નથી. એટલેજ આપણી આસપાસ હંમેશા અજ્ઞાનતાનો અવકાશ રાખવો. સુખદ શક્યતાઓ શું શું છે એનો પ્રેમથી સ્વીકાર કરવો. આપણે ભાગ્યવાન છીએ કે માનવ જન્મ મળ્યો છે. આના પછીનો જન્મ માનવનો મળશે એની પણ કોઇ ગેરંટી નથી. એ ત્રિવાર સત્ય છે. એ સત્ય જાણશો તો જીવનમાં ફક્ત ને ફક્ત આનંદજ વહેતો રેહશે.

***